Ιστορία

Μέχρι το 1975 δεν υπήρχε παιδίατρος με εμπειρία στην Παιδιατρική Νεφρολογία στη χώρα. Εκείνη την εποχή ανουρικοί παιδιατρικοί ασθενείς με οξεία νεφρική ανεπάρκεια που νοσηλεύονταν στα παιδιατρικά νοσοκομεία των Αθηνών αντιμετωπίστηκαν  με οξεία περιτοναϊκή κάθαρση στο «γειτονικό» Νοσοκομείο  Αθηνών «ΛΑΪΚΟ» (κ. Α. Μπίλλης).

Μετά το 1975 υπήρξαν παιδίατροι με εμπειρία στην Παιδιατρική Νεφρολογία η οποία αποκτήθηκε σε κέντρα του εξωτερικού. Πρωτοπόροι στην Παιδιατρική Νεφρολογία αποτέλεσαν οι: Σωτηρίου Iωάννης στο Γ.Ν. «Ιπποκράτειο» στη Θεσσαλονίκη, Μπακόπουλος Χρήστος στο Γ.Ν. Παίδων «Η Αγία Σοφία» στην Αθήνα και ο Ζέης Πέτρος στο Γ.Ν. Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» στην Αθήνα.

Στις 5/8/1978 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρία αιμοκάθαρσης  σε αγόρι ηλικίας 14 ετών στο Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π. & Α. Κυριακού», στη Β’ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική με υπεύθυνο ιατρό τον κ. Ζέη και υπεύθυνη νοσηλεύτρια την κ. Π. Τσούγια. Το μηχάνημα αιμοκάθαρσης που χρησιμοποιήθηκε ήταν το Drake Willock με φίλτρο παράλληλου ροής μέσω αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας (fistula) μεταξύ βραχιονίου αρτηρίας και κεφαλικής φλέβας στον αριστερό αγκώνα.

Στις 4/4/82 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια της πρώτης Μονάδας Τεχνητού Νεφρού Παιδιών με 3 μηχανήματα-κρεβάτια. Η Μονάδα ανήκε στην Β’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών του Γ.Ν. Παίδων «Π. & Α.  Κυριακού» με διευθυντή τον Καθηγητή κ. Κ. Παπαδάτο και υπεύθυνο ιατρό τον Υφηγητή κ. Π. Ζέη.

Με την ίδρυση του ΕΣΥ προβλέπεται η ανάπτυξη Νεφρολογικού Τμήματος με Μονάδα Τεχνητού Νεφρού το 1985.  Ο κ. Κ. Μιχέλης ήταν ο πρώτος Διευθυντής του Τμήματος μετά την ένταξή του στο ΕΣΥ με συνεργάτες τον κ. Κ. Στεφανίδη και την κ. Α. Μητσιώνη. Η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού του Νεφρολογικού Τμήματος του Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π. & Α. Κυριακού» αναπτύχθηκε σύμφωνα με διεθνή πρότυπα και παραμένει μέχρι τώρα η μεγαλύτερη μονάδα τεχνητού νεφρού παιδιών της χώρας με δέκα κρεβάτια- μηχανήματα αιμοκάθαρσης. Το μικρότερο παιδί που έχει ενταχθεί σε αιμοκάθαρση ήταν 7 μηνών με βάρος σώματος 5,8 kg. Η Μονάδα διαθέτει εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, δάσκαλο και διαιτολόγο.

Η περιτοναϊκή κάθαρση ως μέθοδος νεφρικής υποκατάστασης εφαρμόστηκε και αναπτύχθηκε στο Γ.Ν. Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» από τον κ. Κ. Στεφανίδη. Η πρώτη συνεδρία περιτοναϊκής κάθαρσης πραγματοποιήθηκε το 1985.

Σημαντικό επίτευγμα επίσης αποτέλεσε η ανάληψη της διοργάνωσης του 31ου Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Παιδονεφρολογικης Εταιρείας (31st Meeting of the European Society of Pediatric Nephrology) το 1997 στην Αθηνα υπό την προεδρία του κ. Κ. Στεφανιδη.

Στο Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Η Αγία Σοφία» τον πρωτοπόρο κ. Μπακόπουλο διαδέχθηκε η κ. Ελένη Γεωργάκη η οποία σε συνεργασία με τον κ. Καπόγιαννη από το 1997 ανέπτυξαν πρόγραμμα περιτοναϊκής κάθαρσης. Πρόγραμμα αιμοκάθαρσης λειτούργησε στο νοσοκομείο την περίοδο 1997-1999 με δυο μηχανήματα.

Η Παιδιατρική Νεφρολογία αναπτύχθηκε παράλληλα και στη Θεσσαλονίκη. Το 1986 ο κ. Ι. Σωτηρίου δημιούργησε την πρώτη Παιδιατρική Νεφρολογική Μονάδα στη Βόρειο Ελλάδα στη Γ’ Παιδιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο Γ.Ν. «Ιπποκράτειο» και εφάρμοσε τη μέθοδο της περιτοναϊκής κάθαρσης. Το 1990 η μονάδα στελεχώθηκε από τον κ. Φ. Παπαχρήστου που αργότερα εκλέχθηκε αναπληρωτής καθηγητής Παιδιατρικής – Παιδιατρικής  Νεφρολογίας πλέον στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο Γ.Ν. «Ιπποκράτειο» και αναπτύχθηκε σημαντικό πρόγραμμα συνεχούς περιτοναϊκής κάθαρσης (ΣΦΠΚ). Το 2016 αναπτύσσεται και πρόγραμμα αιμοκάθαρσης με 2 κρεβάτια –μηχανήματα. Το 2017 μετά τη συνταξιοδότηση του κ. Φ. Παπαχρήστου, η Μονάδα συνεχίζει τη σημαντική παρουσία της με τις συνεργάτιδές του κ. Ν. Πρίντζα (2005) και Σ. Σταμπουλή (2012) που εξελίχθηκαν σε καθηγήτριες Παιδιατρικής Νεφρολογίας.

Στα υπόλοιπα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, στην Γ’ Παιδιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου τον κ. Ι. Σωτηρίου διαδέχθηκε ο κ. Κ. Κολλιός και στο Γ.Ν. «ΑΧΕΠΑ» ο κ. Λαφαζάνης ανέπτυξε παιδονεφρολογικό ιατρείο τη δεκαετία 1990.

Αργότερα στα Ιωάννινα, το 1989 η κ. Ζ. Παπαδοπούλου- Κουλουμπή, καθηγήτρια Παιδιατρικής Νεφρολογίας στις ΗΠΑ, εκλέχθηκε καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ίδρυσε τμήμα Παιδιατρικής Νεφρολογίας το 1993 με συνεργάτες τον κ. Κ. Κολλιό και την κ. Α. Σιώμου.

Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε και η ανάπτυξη προγραμμάτων παιδιατρικής μεταμόσχευσης νεφρού στη χώρα μας. Πρακτικά μεταμοσχεύσεις νεφρού σε παιδιά  ηλικίας κάτω των 14 ετών πραγματοποιούνταν στο Γ.Ν. «Ιπποκράτειο» Θεσσαλονίκης. Στο «Λαϊκό» Νοσοκομείο Αθηνών μεταμοσχεύσεις νεφρού πραγματοποιούνταν σε παιδιά  ηλικίας άνω των 14-16 ετών εκτός μεμονωμένων περιπτώσεων. Η πρώτη παιδιατρική μεταμόσχευση νεφρού στην Ελλάδα έγινε στις 18/6/1988 σε κορίτσι 10 ετών με δότη τη μητέρα του στο Γ.Ν. «Ιπποκράτειο» Θεσσαλονίκης υπό τον Καθηγητή κ. Α. Αντωνιάδη ο οποίος ίδρυσε την Κλινική Μεταμοσχεύσεων. Το 1991 άρχισαν μεταμοσχεύσεις παιδιών από αποβιώσαντα δότη.

Το 1999 ιδρύθηκε ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων και θεσπίστηκε προνομιακή κατανομή μοσχευμάτων σε ασθενείς ηλικίας <18 ετών.

Το 2019 με υπουργική απόφαση επεκτάθηκε η αδειοδότηση της Μονάδας Μεταμόσχευσης Νεφρού του Γ.Ν.Α. ΛΑΪΚΟ υπό τον Καθηγητή κ. Ι. Μπολέτη για λειτουργία προγράμματος Μεταμοσχεύσεων Νεφρού Παιδιών σε συνεργασία με το Παιδονεφρολογικό Τμήμα του Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.& Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» υπό την κ. Α. Μητσιώνη, οπότε πλέον πραγματοποιούνται μεταμοσχεύσεις νεφρού σε παιδιά και στη Νότιο Ελλάδα.